Verslag van de Privé vogelexcursie Fochteloërveen op 31 mei 2021

Door: Gids Henk de Lange

Alle foto's zijn van Henk de Lange tenzij anders vermeld!

De twee vogelliefhebbers uit Amsterdam en Eindhoven hebben al een lang weekend vogels kijken achter de rug met verschillende excursies in de mooiste gebieden uit het noorden van het land. Daar konden ze op de weg terug naar huis nog wel eentje aan toevoegen en daarvoor hebben ze het eveneens prachtige gebied uitgekozen, het Fochteloërveen.

We hebben afgesproken tegen 10 uur op de parkeerplaats achter het informatiecentrum van Natuurmonumenten, aan de Fochteloërveen 8. Na een korte kennismaking en welkom wordt er nog kort uitleg gegeven over dit unieke hoogveengebied waarvan er in Nederland nog maar weinig over zijn door de turfwinning, slechts 1% resteert nog. Rond het hele veen zijn goede dammen aangelegd die het water vasthouden. Tussen de omringende landbouwgronden en het veengebied is ook nog een buffer van gronden aangelegd waarvan het water ook niet direct wordt afgevoerd.

Deelnemers

Dit soort biotoop brengt ook weer de flora en fauna met zich mee die hiervan profiteren. Zo zijn er hier 3 soorten slangen aanwezig, Adder, Gladde Slang en Ringslang. En de vogels die het hier goed doen zijn o.a. Paapje, Kraanvogel en Boomvalk. En een extra mooie soort die hier jaarlijks ook wel regelmatig is te bewonderen is de Slangenarend die hier waarschijnlijk genoeg slangen kan vinden in de zomermaanden.
De wenssoorten voor de deelnemers van vandaag zijn het Paapje en de Kraanvogel, en natuurlijk hopen we ook op de Boomvalk en de Slangenarend, die hier net 2 dagen geleden weer voor het eerst is gezien en gefotografeerd dit jaar.

De beide deelnemers zijn gevorderde vogelaars en gaan zeer regelmatig op pad om vogels te kijken en te fotograferen. Hij met verrekijker en telescoop en zij met de fotocamera, zoals ze zelf zeggen vullen ze elkaar goed aan, een goed team dus.

Het is nog wel een beetje mistig en nog te koud om al in een T-shirt te beginnen, en zo beginnen we de dag nog met de jas aan met het vogels kijken.

Vanaf de parkeerplaats horen en zien we al van alles, de eerste en zeker niet de laatste Grasmus zit verderop in een boompje, overal hoor je deze soort hier. Daarnaast nog o.a. Vink, Gekraagde Roodstaart, Merel en Witte Kwikstaart. We lopen een eindje naar achteren tot de hoek en zien onderweg mooi de Blauwborst en Roodborsttapuiten op een van de vele aanwezig zangposten(struikjes) zitten. Bij de bocht kijken we over de plasjes in de verte, daar zien we Grote Zilverreigers, Blauwe Reigers, Grauwe Ganzen, Wilde Eenden, Krakeenden en Meerkoet. Ook vliegen er een paar Lepelaars over. Als we weer teruglopen naar de parkeerplaats zien we mooi een Grauwe Klauwier op de hogere boompjes zitten, deze soort vindt hij ook een prachtige soort om nog even goed te bekijken. De eerste Koekoek meld zich ook al, hoewel we die nog niet zien. In de sloot horen zien we veel Groene Kikkers kwaken. In de lagere struikjes zit ook nog een Rietgors en in de lucht zien we ons eerste valkje, een Torenvalk. Een Kievit komt ook nog even voorbij vliegen evenals een paar Slobeenden. In de verte hoog boven de bomen zien we een Buizerd zijn eerste rondjes draaien op de thermiek die langzaam begint te ontstaan. Boven het plasje naast het informatiecentrum vliegen meerder Huiszwaluwen, waarvan er enkele waarschijnlijk de nestjes bewonen die aan de achterkant van de oude boerderij van het informatiecentrum zitten.

Groene Kikker, Koekoek en Boompieper (foto's door: Ineke Nordt)

Inmiddels is de mist opgetrokken en kunnen we de jassen uitdoen. We stappen in de auto en rijden langzaam richting de parkeerplaats iets verderop waar we een klein rondje over de hei gaan lopen. Onderweg zien we prachtig een paar Bruine Kiekendieven boven het land zweven. Het vrouwtje steekt de weg over, en als hij die in de kijker heeft komt er nog een Buizerd bij, maar het mooiste komt onverwacht! Er komen zo maar zes Kraanvogels zijn kijkerbeeld invliegen in de verte. Dit herkent vast iedere vogelaar wel, je kijkt ergens naar en dan komt er iets door je beeld vliegen en volg je dat ineens, vaak is het niets bijzonders, maar soms zoals nu is het een mooie waarneming. Verder zien we nog Roodborsttapuit, Grasmus en Rietgors op de struiken zitten langs de weg.

Als we vanaf de parkeerplaats het bosje inlopen vlak voordat je de hei opkomt ziet zij mogelijk een Bonte Vliegenvanger wegschieten. In het bosje zitten o.a. ook Tuinfluiter en Zwartkop mooi te zingen. In een van de eerste boompjes zien en horen we al een Boompieper zijn kunstje van parachutevlucht uitvoeren. Op het ven waar we uitzicht op hebben zitten Wilde Eenden, Dodaars en Grauwe Ganzen en vliegen enkele Kokmeeuwen rond. Als we een stukje verder lopen zien we een Paapje zitten, het is een vrouwtje, minder oranje borst dan het vrouwtje, maar wel met de duidelijke wenkbrauwstreep.

Dit gebied is wel een van de topgebieden voor het Paapje, natte veen gebieden zijn ze dol op. Helaas blijft het voor vandaag bij 1 Paapje wat we waarnemen. Ook een aantal Veldleeuweriken laten in dit rondje van zich horen met hun prachtige nooit ophoudende zang. Twee Torenvalken doen een soort van baltsgedrag of prooioverdracht zonder prooi, soort van schijnaanval met de poten naar elkaar toe. We hadden in dit rondje ook gehoopt op een zonnende Adder of zijn vijand de Slangenarend, maar geen van beide tot nu toe. Wel komt er tot twee keer toe een mooie Koekoek overvliegen die het hier waarschijnlijk gemunt heeft op de Grasmus en Tuinfluiters als waardvogel.

We rijden naar de volgende parkeerplaats een klein stukje verderop, hier nemen we even een bak koffie met Drentse turf die er wel in gaat. Tijdens onze koffiebreak genieten we o.a. van de geluiden van de Wielewaal, Zwartkop, Gekraagde Roodstaart en de Tuinfluiter. We zien ook ineens drie Buizerds cirkelen boven de bomen, hij ziet er ook nog een andere Roofvogel: een Slechtvalk, als we allemaal op de goede plek staan zien we het allemaal, mooie soort!

We gaan nu naar de uitkijktoren “De 7”. Deze unieke toren geeft een prachtig uitzicht over het uitgestrekte moerasveen. Als we uitstappen is het eerste wat we horen het geluid van de Raaf, die we daarna ook meteen boven ons zien vliegen. Er komt een Nijlgans voorbij vliegen die daarna op de huid gezeten wordt door een Zwarte Kraai.

Grauwe Vliegenvanger (foto door: Ineke Nordt)

Het donkere bos geeft ook meteen verkoeling, maar hier laten de muggen zich echter ook zien. We zien een fraaie Grauwe Vliegenvanger in de bomen om ons heen vliegen. Ook horen we de Fluiter hier op verschillende plekken. Verder horen we hier ook drie spechten, De Zwarte Specht, Groene Specht en de Grote Bonte Specht. Op de weg terug horen of zien we nog de Goudhaan, Vuurgoudhaan en de Boomklever. Zij vraagt nog of hier de Letterzetter ook actief is, helaas is dat ook het geval, dit kleine kevertje van slecht een paar mm is in staat om hele sparrenbossen aan te tasten, en is moeilijk te bestrijden als die er eenmaal zit. Hier in dit gebied zien ze het dan maar zo om geleidelijk over te stappen naar een gemengd bos. Aan een stam van een omgezaagde boom zien we nog goed dat daar de Zwarte Specht bezig is geweest en de bast van de stam af heeft gehakt op zoek naar eten.

 Witte Kwikstaart, Veenpluis en Boomblauwtje (foto’s door: Ineke Nordt)

Bovenin de toren aangekomen zijn we blij dat het niet meer mistig is en genieten we van het uitzicht. Er staat al een man in wielertenue, die hem al gezien heeft. Als we vragen wat, zegt hij de Kraanvogel. In het Moeras verderop zie je er inderdaad eentje zitten, de kop kun je net zien door de pijpenstrootjes heen, dit is dan zeker wel de wandeling naar boven waard! Ook wenssoort nummer twee kunnen we nu mooi bekijken. Als we er even staan komt er nog eentje tevoorschijn op de dijk en die vliegt later richting de andere Kraanvogel, mooi hoor. Er vliegen maar weinig Roofvogels rond helaas, hij ziet er nog eentje die vervolgens de bomen inschiet, te kort om er iets van te maken. We horen of zien ook nog Geelgors, Witte Kwikstaart en Zanglijster en op de plas voor de toren Dodaars, Krakeenden en Wintertaling.

Kraanvogel landend (foto door: Ineke Nordt) en Kraanvogelouders met jong

Als afsluiter van de excursie kijken we nog even naar de Kraanvogels met jongen. We zien ze mooi achterop het dijkje lopen, en als afzwaaier vliegen er ook nog eens twee Kraanvogels over. En met dit laatste als hoogtepunt nemen we afscheid van elkaar. De deelnemers geven aan genoten te hebben van het gebied en de excursie en dat ze toch nog weer een paar soorten hebben kunnen bijschrijven aan hun lange weekend lijst.

Beoordeling deelnemers:

Het was echt een leuke excursie, mooi gebied en een prima afsluiter van ons vogel weekend. Jip en Ineke

Wilt u ook wel eens zo'n mooie excursie mee beleven met mij als gids, kijk dan bij Birds4You voor informatie en opgave: https://birds4you.nl/winkel/excursie-van-birds4you-met-gids-henk-de-lange/#tab-reviews

Waargenomen soorten:

Dodaars
Grote Zilverreiger
Blauwe Reiger
Lepelaar
Grauwe Gans
Nijlgans
Wilde Eend
Krakeend
Slobeend
Wintertaling
Kuifeend
Bruine Kiekendief
Buizerd
Torenvalk
slechtvalk
Meerkoet
Kraanvogel
Kievit
Kokmeeuw
Stadsduif
Houtduif
Koekoek
Zwarte Specht
Groene Specht
Grote Bonte Specht
Veldleeuwerik
Oeverzwaluw
Boerenzwaluw
Huiszwaluw
Boompieper
Witte Kwikstaart
Winterkoning
Roodborst
Blauwborst
Gekraagde Roodstaart
Paapje
Roodborsttapuit
Zanglijster
Merel
Tuinfluiter
Zwartkop
Grasmus
Fitis
Fluiter
Tjiftjaf
Goudhaan
Vuurgoudhaan
Grauwe Vliegenvanger
Bonte vliegenvanger
Koolmees
Pimpelmees
Staartmees
Boomklever
Grauwe Klauwier
Gaai
Zwarte Kraai
Raaf
Spreeuw
Wielewaal
Huismus
Vink
Kneu
Rietgors
Geelgors

Totaal 64 soorten