Verslag van twee School vogelexcursies De Onlanden 8 april 2024
Het Montessori Vaklyceum heeft in het kader van de Cultuurmarathon gekozen om een workshop “vogels kijken” toe te voegen aan het programma, waar de leerlingen zich gedurende deze week voor kunnen opgeven.
En zo begeleid ik vanochtend 2 kleine groepjes van leerlingen bij een leuke voorjaarsexcursie in de Onlanden, 2 keer 75 minuten.
We hebben geluk dat het vandaag droog is en dat er ook niet zo veel wind staat, dat biedt perspectief om één van de aansprekende soorten – de blauwborst - hier te kunnen zien en horen.
Tegen negen uur zijn de leerlingen en een docent aanwezig. Nadat ik hen allemaal voorzien heb van een goede verrekijker vertel ik wat we gaan doen en wat vogels kijken globaal inhoudt.
Vrijwel iedereen is nog niet echt bekend met vogels kijken, waarom ik eerst wat beginselen uitleg wat handig is om mee te starten. Zoals je eerst concentreren op de huis-, tuin- en keukensoorten en die beter leert kennen, dan leer je vanzelf de meer moeilijkere soorten omdat je dan ineens iets afwijkends zie. Menig beginnend vogelaar trapt nog wel eens in de val om meteen met zeldzamere soorten aan de gang te gaan en dat valt dan doorgaans tegen omdat die veel minder voorhanden zijn.
Speur gewoon de boomtopjes af, vooral in het voorjaar als alle vogels één voor één terug zijn in de broedgebieden en de mannetjes dan vaak een hoge zangpost opzoeken. Ik leg ook uit dat vogels kijken begint bij vogels luisteren, dan hebt je de helft al te pakken doorgaans.
Merel, Grote Zilverreiger, Geoorde Fuut en Kuifeend
En zo beginnen we bij de Fitis die we horen aan de overkant van het water. Een Merel zit in de groentetuin op een paaltje, en een Koolmees zien en horen we in de bomen. Bij het bruggetje waar je met de auto overkomt zit zelfs al een zeldzaamheid te roepen een Cetti’s Zanger. Ik leg uit dat deze soort eigenlijk dit jaar echt door lijkt te stoten naar het noorden toe, en in de provincie Groningen worden ze steeds meer gemeld. Een week geleden zat er zelfs eentje een paar dagen in het raamkozijn van de roeivereniging middenin de stad.
We lopen verder en horen ook de Tjiftjaf roepen in de bomen en zien een Rietgors in de rietstengels zitten. Op het water zien we verschillende soorten eenden. Zo zien we achtereenvolgens Kuifeenden, Tafeleenden, Krakeenden, Slobeenden, Wilde Eenden en Wintertalingen. De Tafeleenden zijn zelfs bezig paartjes te vormen en vliegen voortdurend achter elkaar aan.
Bij het bruggetje zien we tussen de vele Kokmeeuwen twee Geoorde Futen. Deze Fuutjes zoeken juist de Kokmeeuwen op die hun dan bescherming bieden als er eens een roofvogel langs komt, dan komen de Kokmeeuwen in actie en jagen die weg, daar profiteren ze dan van.
We lopen iets verder dan het bruggetje om de kans te vergroten om een Blauwborst te kunnen zien, want dat is toch wel een van de mooiere soorten om te laten zien. Van ver af zie ik er eentje boven in een bosje zitten, maar als we er in de buurt zijn is die helaas niet meer te zien.
Wat we wel de hele tijd horen is het gehoemp van een Roerdomp, deze schuwe reigerachtige laat zich echter maar zelden zien, maar zijn geluid draagt ver.
Rietgors(man), Tafeleenden, Fuut en Zwartkopmeeuw
We lopen weer terug naar de fietsen en zien verder weg nog een Grote Zilverreiger, die met de telescoop wel te zien is. Ook zit daar een Aalscholver nog zijn verenpak te drogen door met zijn vleugels wijduit te zitten op een paal. De docent loopt even iets eerder terug om de tweede groep alvast op te vangen. En nog net op de valreep hebben we geluk en zien we op een tien meter afstand toch nog een Blauwborst zingen.
En als laatste vliegen er ook nog eens twee Zwartkopmeeuwen over ons heen. De leerlingen vonden het wel leuk, even lekker buiten en even wat anders dan de schoolbanken.
Om kwart over tien wisselen we van kijkers en neem ik afscheid van de leerlingen uit de eerste groep en zij bedanken mij. Daarna gaan we op pad met groepje twee. Aan de overkant vliegen een paar Scholeksters al “pietend” rond. Ook nu horen we in de bomen de Fitis en Tjiftjaf waarbij ik uitleg dat deze het snelst te onderscheiden zijn aan hun zang, omdat ze er redelijk hetzelfde uitzien op kleine details na. Een Zwartkop laat zich even horen met zijn hardere heldere zang.
Tafeleenden die druk zijn met het vormen van paartjes!
Een Blauwe Reiger vliegt voorbij en als eenden zien we dezelfde soorten als bij groep één. Deze keer zien we ook beter de “gewone” Fuut naast de Geoorde Fuut die bij het bruggetje zit.
Maar we hebben nu meer geluk met de Blauwborst, waar we bij de eerste groep nog net eentje zagen, zien we ze nu onophoudelijk overal zingen, totaal zien we wel zes individuen, sommigen dichtbij fanatiek zingen, prachtig.
Ook af en toe een Rietzanger, die nog heel aarzelend is met de zang, maar die is ook net terug uit Afrika, dus die moet even acclimatiseren. De Roerdomp laat zich nog steeds vaak horen voorbij het bruggetje. Het lawaai van alle Kokmeeuwen wordt wat minder zo ook dat van de vele Grauwe Ganzen. Verder zien we nog Meerkoeten en Waterhoentjes als watervogels.
De Blauwborst op zijn mooist!
Op de terugweg lopen we naar de hoogzit, even kijken of we hier de Cetti’s zanger nog horen. En inderdaad we horen hem wel alleen wat verder weg bij het dijkje vandaan aan de waterkant in het omgelegde Eelderdiep. Ook is hier een Rietzanger en een Grasmus gehoord.
Terug bij “de Onlanderij” zingt er nog een Vink fanatiek en als ik de kijkers al in ontvangst genomen heb komt er nog een Ooievaar over zeilen. Al met al heeft ook deze groep het wel leuk gehad en nemen we afscheid van elkaar. En zo hoop ik dan zelf altijd maar dat er toch ergens een klein zaadje geplant is en iemand later nog eens vogels gaat ontdekken. Wat we wel gemist hebben is een roofvogel, geen enkele bij beide groepen. En ja dat is balen, achteraf is er dus een Zeearend gemeld een paar minuten nadat wij weg waren. Zo zie je ook maar weer vogelen is een momentopname en ze komen niet op afspraak, dat maakt het ook spannend en verrassend want je weet nooit wat er zich aandient.
Soortenlijst:
- Geoorde Fuut
- Fuut
- Aalschlover
- Roerdomp
- Grote Zilvereiger
- Blauwe Reiger
- Ooievaar
- Grauwe Gans
- Wilde Eend
- Krakeend
- Slobeend
- Wintertaling
- Tafeleend
- Kuifeend
- Fazant
- Waterhoen
- Meerkoet
- Scholekster
- Kokmeeuw
- Zilvermeeuw
- Zwartkopmeeuw
- Winterkoning
- Roodborst
- Blauwborst
- Merel
- Zwartkop
- Grasmus
- Rietzanger
- Cetti’s Zanger
- Fitis
- Tjiftjaf
- Koolmees
- Pimpelmees
- Ekster
- Gaai
- Zwarte Kraai
- Spreeuw
- Huismus
- Vink
- Rietgors